Beslissen

Wanneer u beslissing en onderbouwing gescheiden hebt, en tussen PAC, MAC en PMI gekozen hebt, kunt u een schema opzetten, kwantificeren en tot tekststructuur maken.

Hebt u een beslissing die te beschouwen is als een afweging van argumenten voor en tegen, kies dan een “Pro aut contra” (PAC) schema.

Een PAC in vijf stappen opzetten en uitschrijven

Achtergrond: Een PAC is een beslissing met argumenten

Een PAC in vijf stappen opzetten en uitschrijven

Een PAC opzetten en uitschrijven vergt slechts vijf stappen:

    1. Formuleer de beslissing
    2. Formuleer de argumenten pro en contra
    3. Expliciteer premissen tot argumenten
    4. Kwantificeer de argumenten
    5. Schrijf het schema uit
      Of gebruik het als speech note
      Of gebruik het als basis voor een presentatie

1 Formuleer de beslissing

2 Formuleer de argumenten pro en contra

3 Expliciteer premissen tot argumenten

4 Kwantificeer de argumenten

Het schema berekent de houdbaarheid van uw
beslissing

    • De pro-argumenten scoren 19 punten
    • Daar gaan 9 contra-bij-de-pro punten van af
    • Blijven er aan de pro-kant 10 punten over
    • Van de 20 contra-punten gaan 13 contra-bij-de-contra punten af
    • Blijven er aan de contra-kant 7 over
    • Uw beslissing heeft dus een overgewicht van 10-7=3 punten, dat is pakweg 5% van het totaal aan toegekende punten

5 Schrijf het schema uit

U schrijft een PAC-schema uit, door uw beslissing en alle argumenten aaneen te “knopen” met redeneerwoorden, zie handboek II, Logisch formuleren.

Afbeeldingen van argumentatieschema’s kunnen een prominente plaats in uw tekst krijgen, maar u kunt ze ook in het dossier te laten. U overtuigt natuurlijk echt 3.0 wanneer u uw schema on line beschikbaar stelt, zodat uw lezer zelf uw gelijk uit kan rekenen.

We hebben besloten een hybride auto aan te schaffen.

Die is namelijk beter voor het milieu, vooral als we elektrisch rijden. Hoewel veel stroom natuurlijk uit vervuilende kolencentrales komt, en je al snel een paar honderd kilo extra aan batterijen meesleept.
Een hybride is ook goedkoper in gebruik, hoewel nog onzeker is hoe snel de batterijen vervangen moeten worden.

Natuurlijk heeft een hybride een hogere aanschafprijs, maar daar komt veel van terug via de fiscale faciliteiten van KIA, MIA en Vamil, vooropgesteld dat we de wagen bruto kunnen rijden.
Het verlies aan actieradius is verwaarloosbaar: met een volle batterij plus een volle tank is die bijna gemiddeld.

Of gebruik het als speech note

Een argumentatieschema is een handige speech note als uw communicatie-kanaal mondeling is: een bijeenkomst, lunch, vergadering, lezing, wandelgang, treincoupé.
Neem het schema mee op uw tablet, of print het.

Of gebruik het als basis voor een presentatie

Een argumentatieschema is eenvoudig tot een beeldende Powerpointdia te maken.voor een presentatie op een bijeenkomst.

Maar u presenteert natuurlijk pas echt 3.0 als u uw schema interactief in Excel met uw publiek invult.

 

Achtergrond:
Een PAC is een beslissing met argumenten

Elk betoog, elke discussie, elk gemotiveerd besluit, elke uitleg, noemen wij hier een argumentatie. Elke argumentatie bestaat uit een beslissing met argumenten.

Er zijn enkelvoudige en meervoudige argumentaties.
In teksten zijn enkelvoudige argumentaties bruikbaar om alinea’s op te bouwen. Meervoudige argumentaties zijn een uitstekende basis voor het structureren van een paar hoofdstukken of van een hele tekst.

Enkelvoudige argumentatie

In een enkelvoudige argumentatie is de beslissing een afweging van een of meer argumenten pro en contra. Je kunt je zo’n argumentatie als een balans voorstellen.
Let op: de argumenten zijn pro of contra de beslissing. De argu­menten pro wegen per definitie zwaarder, anders is je beslissing onhoudbaar.

Ik heb ontzettend veel zin in nog een pilsje, maar ik moet straks nog rijden, dus laat ik er maar geen meer nemen.

Waarheid?

Mocht u de illusie hebben met een eenvoudig schemaatje de waarheid nu voor eens en voor altijd boven tafel te halen, dan moet ik u teleurstellen. In ons voorbeeld kunt u op grond van dezelfde argumenten een diametraal tegenovergestelde beslissing nemen!

Een argumentatieschema laat niets meer zien dan de beslissing van degene die beslist. Maar dat is al heel wat. U maakt met uw schema uw lezers duidelijk maken wat uw mening is -uw beslissing, en waar u die op baseert ‑uw argumenten.
Het is aan de lezer uw beslissing en/of uw onderbouwing te accepteren.

Samengestelde argumentatie

In een samengestelde argumentatie zijn er meer argu­menten pro en contra.
Maar het echte verschil met een enkelvoudige argumentatie zien wij pas als we op een argument inzoomen. Wat op afstand een ordentelijk argument leek, blijkt bij nadere beschouwing op zich een beslissing, waar ook weer argumenten onder hangen. En als we op die argumenten inzoomen? Blijken het weer beslissingen waar weer -en zo verder.

Het verschil tussen een enkelvoudige en een samengestelde redenering is dat tussen een weegschaal of balans, en een mobile.
Een weegschaal heeft één bakje pro, en één bakje contra. In een mobile is er een subtiel evenwicht tussen soms absurde aftakkingen en ongelijke gewichten.

In organisaties lijkt de argumentatie vaker op een mobile dan op een balans.

Dat zien we al bij de maandagochtendgedachten van collega Knordoper. Zijn beslissing is helder (?): hij gaat naar kantoor.

Gedver wat een weer. En m’n hoofd doet ook al zo zeer. Als ik die afspraak met Van Dijk niet had, hoefde ik mooi niet naar kantoor. Hum, eigenlijk is die af­spraak niet zo belangrijk. Zal ik vragen of Truus die van Dijk met een smoesje afbelt? De chef is er toch niet vandaag, dus die mist me niet. Maar ja, collega Ruud verklikt altijd alles. Zou die trouwens niet op zo’n taalcursus zitten van­mor­gen? Ik kan het eigenlijk niet maken Truus met dat afbel­len op te zadelen. Nou, dan gaan we maar weer.

De balans

De argumenten die hij gebruikt lijken minder helder.
Laten we ze voor het gemak enkelvoudig opdelen in een schaaltje pro’s en een schaaltje contra’s.

Nu hebben we wel twee verzamelingen argumenten, maar de samenhang wordt pas in een mobile zichtbaar.

De mobile

De argumenten zijn in de mobile te groeperen in vier clusters: de argumenten rond de afspraak, het weer, zijn hoofd en de chef. Binnen die clusters hangen de argumenten samen. De clusters hangen op hun beurt onder de beslissing.
Binnen de clusters kunnen argumenten naar links hangen, dan hebben ze een Pro-effect. Ze kunnen ook naar rechts hangen, dan hebben ze een Contra-effect.
Het argument dat Truus kan afbellen, verzwakt het argument om te gaan. Maar het argument dat Knordoper het eigenlijk niet kan maken om Truus met afbellen op te zadelen, verzwakt het argument dat Truus kan afbellen.
Omdat een tekening niet is wat uw chef verwacht, is het handig argumenten in een schema te zetten. Dat schema helpt ons onze tekst te structureren.

Relaties in een PAC: want/maar/en/dus

Het argumentatieschema van een samengestelde argumentatie laat de relatieve belang­rijkheid van de argumenten zien.
De relaties tussen de argumenten geven we aan met “want” “maar” “en” en “dus”. Daarmee kunnen we het schema uitschrijven tot een logische tekst.
(Die natuurlijk nog niet echt licht verteerbaar leest, maar daar hebbe we een ander hulpmiddel voor.)

Let op: de eerste “want” en “maar” verwijzen naar de beslissing:

Ik ga naar kantoor want ik heb een afspraak met Van Dijk, maar het is getverweer.

Beslissing Ik ga naar kantoor
Pro Contra
want afspraak met van Dijk maar getverweer
maar afspraak is niet zo belangrijk en hoofd doet zeer
en Truus kan afbellen en de chef is weg
maar Truus niet met afbellen opzadelen dus die mist me niet
  maar Ruud verklikt alles
maar Ruud zit op cursus

Hoe ver moet je gaan in het expliciteren van premissen?

Een redenering bestaat uit een beslissing en argumenten. Maar wie bepalen de geldigheid van argumenten? Dat doen de premis­sen. Premissen zijn niet genoemde argumenten. Ze zijn er wel, maar je ziet ze niet. Ze zijn soms zo vanzelfsprekend, dat we ze niet eens meer noemen. De aarde is rond, de bal ook en we leven hier in een democratie.
Premissen zijn de fundamenten waarop wij onze argumentaties bouwen. Die zitten onder de grond.
Expliciteer je een premisse waar men dat niet verwacht, of niet wenst, dan maak je je schuldig aan een platitude.
Aan de andere kant: een lezer kan het pas met u eens zijn, als hij uw argumenta­tie en de premissen ac­cep­teert.

We zagen in de voorbeeldargumentatie dat de redenaar geen pils nam, omdat hij nog moest rijden.

Ik heb ontzettend veel zin in nog een pilsje, maar ik moet nog rijden dus laat ik er maar geen nemen.

Beslissing Ik neem geen pilsje
Pro Contra
want Ik moet nog rijden maar Ik heb ontzettend veel zin in een pilsje

 

De geldigheid van het pro argument “Ik moet nog rijden” wordt bepaald door minstens twee premis­sen:

  • dat de ik zelf moet rij­den
  • dat er geen alterna­tief vervoer is.

Als de premissen waar of geldig zijn, kunnen wij ze omzetten in pro-ar­gumen­ten, en staat onze beslissing steviger.

Beslissing Ik neem geen pilsje
Pro Contra
want Ik moet nog rijden maar Ik heb ontzettend veel zin in een pilsje
en Mijn vrouw heeft geen rijbewijs
en Er rijden geen bussen meer

Als de premissen onwaar of ongeldig zijn, kunnen wij ze omzetten in contra-argumen­ten. Of de beslissing nu nog houdbaar is, betwijfel ik –proost!

Beslissing Ik neem geen pilsje (?)
Pro Contra
want Ik moet nog rijden maar Ik heb ontzettend veel zin in een pilsje
maar Mijn zoon kan me rijden
maar Ik kan met de taxi gaan

Wanneer premissen in de argumentatie gebruikt worden, zijn het argumenten geworden. Zij zullen dan op hun beurt premissen “onder zich” hebben -die op hun beurt pro- of contra-argumenten kunnen worden.
Expliciteer te weinig premissen, en uw lezer zal het niet met u eens zijn. Expliciteer te veel, en uw lezer raakt verveeld.

Wanneer je een vak leert, maak je je allerlei argumentaties eigen. Hoe vakkundiger je wordt, des te minder argumenten heb je nodig. Je hebt aan een halve vakterm genoeg. De rest is premisse geworden, en het noemen ervan een platitude.

Probleem in een grote organisatie is vaak, dat vaklui moeten communiceren met niet-vaklui: beslissers. En de platitude voor de vakman is niet zelden de polsstok van de beslisser.

Het PAC-schema kwantificeren

Eigenlijk kunnen we aan dit PAC-schema nog niet goed zien waarom Knordoper naar kantoor gaat. We zien niet hoe zwaar de afzonderlijke argumenten voor hem gewogen hebben.
We missen node een kwantificering!

Beslissing Ik ga naar kantoor
Pro Contra
want afspraak met van Dijk maar getverweer
maar afspraak is niet zo belangrijk en hoofd doet zeer
en Truus kan afbellen en de chef is weg
maar Truus niet met afbellen opzadelen dus die mist me niet
  maar Ruud verklikt alles
maar Ruud zit op cursus

 

Laten we alle argumenten gewichten geven, van 1 tot 10 op de schaal van argu.
Een ondersteunend argument krijgt een positief getal, een relativerend argument een negatief getal. U ziet in het voorbeeld hieronder, dat “maar” afhankelijk van de positie plus of min kan zijn.

Nu tellen we alle gewichten aan de pro-kant op, en dan die aan de min-kant. En dan trekken we de contra-gewichten van de pro-gewichten af.
Zo krijgen we het gewicht van de beslissing.

Hoe kleiner dat gewicht is, hoe minder evident de beslissing is, en hoe beter het is, dat we een schema maken!

Een negatief gewicht laat ons zien dat we het niet met onze eigen beslissing eens zijn.
Dan kunnen we twee dingen doen: we voegen argumenten toe, of we veranderen de gewichten.
Of we nemen een andere beslissing natuurlijk.

Beslissing 3 Ik ga naar kantoor
Pro 5 2 Contra
want afspraak met van Dijk 7 1 maar getverweer
maar afspraak is niet zo belangrijk -2 2 en hoofd doet zeer
en Truus kan afbellen -2 3 en de chef is weg
maar Truus niet met afbellen opzadelen 2 0 dus die mist me niet
  -6 maar Ruud verklikt alles
2 maar Ruud zit op cursus?