Alternatieven vinden is een vorm van Kritisch denken.
Niet alleen bij elk doel, ook bij elke beslissing, elke keuze en elke reactie hoor je je af te vragen of er alternatieven zijn.
Deze Doelen / Manieren / Alternatieven heuristiek helpt u methodisch en controleerbaar naar alternatieven zoeken.
Een DMA in vijf stappen opzetten en uitschrijven
Een PAC-beslissing kan als Doel gezien worden.
Bijvoorbeeld: Je beslissing is “Jan moet ontslagen worden”, dan kun je dat als een doel zien dat op verschillende manieren bereikt kan worden.
En je kunt ook de argumenten als Manieren zien, en die bevragen om tot meer of andere argumenten te komen.
Bij een MAC-keuze kun je de lijst alternatieven als Manieren zien, en die met de drie vragen bevragen.
En je kunt ook de Criteria als Manieren zien, en die bevragen, om tot meer of tot andere criteria te komen.
Bij een PMI-reactie kun je vooral de I van interessant als Manier zien, en proberen meer of diepere I’s vinden.
En je kunt de P’s en de M’s als Manieren zien, en die bevragen, om tot meer of tot andere P’s en M’s te komen.
Een DMA in vijf stappen opzetten en uitschrijven
Wat je wilt bereiken, is je Doel
Formuleer dat tussen de <>
Een doel bestaat in ieder geval uit een ding en een doen:
Bijvoorbeeld: koffie zetten, winst vergroten, offerte laten tekenen
Het doel wordt meestal gezien als een feit.
Als het doel door derden opgedragen is, bijvoorbeeld.
Maar wij beschouwen zelfs een feit niet als onaantastbaar, zie “Alternatief doel”.
Om je doel te bereiken, formuleer je Manieren
Dat kun je het beste spontaan en intuïtief doen.
Dan heb je snel een mooie werkvoorraad van een stuk of vijf manieren.
Uit de werkvoorraad kies je de manier die je het meeste aanspreekt.
Voor de meest aansprekende manier zoek je 1e Alternatieven
Je kunt drie vragen aan een manier stellen om tot alternatieven te komen:
-1 Is er een achterliggend concept?
Bijvoorbeeld: een taart in achten delen is driemaal in tweeën delen.
-2 Is er een perspectief?
Bijvoorbeeld een mes als moordwapen of als cadeau aan een kok.
-3 Is er een criterium?
Bijvoorbeeld: een zo duurzaam mogelijk alternatief.
Zoek 2e, 3e en 4e Alternatieven
Met dezelfde drie vragen kunt u desgewenst ook 2e, 3e en zelfs 4e Alternatieven verzinnen. Probeer altijd een laagje dieper te komen, ook als u al tevreden bent met een gevonden alternatief.
Bijvoorbeeld: _Doel: bij Jan op bezoek _Manier: met de auto (criterium: duurzaam) _1e Alternatief: met een elektrische auto _2e Alternatief: carpoolen in een elektrische auto _3e Alternatief: carpoolen in een elektrische auto die op groene stroom is opgeladen.
Zoek naar een Alternatief doel
Ook als een doel gezien wordt als feitelijk gegeven, kun je vragen: “waarom?”
Je kunt je afvragen, waarom je dat doel wilt bereiken.
Vaak ligt er achter een doel een doel. (En daarachter weer een….)
Dat wordt dan je Alternatieve doel.
Het oorspronkelijke doel wordt dan een van de mogelijkheden om het alternatieve doel te bereiken.
Een alternatief Doel is vervolgens op dezelfde manier te bevragen op alternatieven als een Doel.
Bijvoorbeeld:
Doel: Vliegticket kopen /waarom?
Naar B gaan /waarom?
Overleggen over offerte.
Nu kun je “overleggen over offerte” als Alternatief Doel benoemen.
“Naar B gaan” is een van de manieren geworden. (Tele-conferencen een andere.)
“Vliegticket kopen” een 1e alternatief. (Naast treinkaartje kopen.)